230 paardenpaspoorten worden gescreend door het FAVV in het kader van de Europese actie OPSON X.

De 10e editie van Operatie OPSON stond dit jaar in het teken van de handel in alcoholische dranken, namaakhoning en fraude met paardenvlees.

België verleende via het FAVV zijn expertise om de strijd aan te gaan tegen fraude met paarden die illegaal in de voedselketen worden gebracht: er werden 21 controleacties uitgevoerd in België, waarvan vijf in slachthuizen.

Ook honing werd onderworpen aan de controles van het FAVV tijdens deze Europese actie.

Tussen de maanden december 2020 en juni 2021 bundelden de voedselveiligheidsautoriteiten van 52 landen, EUROPOL en INTERPOL hun krachten tijdens de operatie OPSON X. Het doel van deze actie is om de strijd aan te gaan tegen vervalste en niet-conforme voedingsmiddelen en dranken die op de markt terecht komen en daarbij de georganiseerde criminele groepen die hierachter zitten te ontmantelen.

Zoals elk jaar nam het FAVV deel aan deze grootschalige actie via de Nationale Opsporingseenheid (NOE), de eenheid die gespecialiseerd is in fraudebestrijding. België is op die manier partner in een specifiek project van Europol dat nationale autoriteiten ondersteunt in de strijd tegen verkoop van paardenvlees dat op illegale wijze wordt geproduceerd.

Gezien zijn grote deskundigheid nam het FAVV het voortouw voor het project "paardenvlees" in deze Europese actie. Niet alleen België nam deel aan dit project, maar ook Nederland en Ierland. Het project wordt ondersteunt door DG Santé van de Europese Commissie.

Fraude in de paardenvleesindustrie : verschillende criminele organisaties ontmanteld in Europa

De controleoperaties in alle deelnemende landen zorgden enerzijds voor de identificatie van meerdere criminele organisaties en anderzijds voor het openen van juridische dossiers in verschillende Europese landen. Bij inspecties van slachtpaarden in verschillende landen bleek dat ongeveer 20% van de buitenlandse paspoorten van deze paarden tekenen van vervalsing vertoonden. Een vervalst paspoort betekent niet noodzakelijk een risico voor de consument, het kan gewoon gaan om een non-conformiteit. De betrokken levende dieren en karkassen van paarden worden dan in beslag genomen, zoals het geval was in een aantal Europese slachthuizen .

Resultaten in België

Onderzoek van verschillende honingsoorten die in België worden verkocht, heeft de volgende resultaten opgeleverd:

De twee producten werden niet verkocht.

Onderzoek in de paardensector in België heeft geleid tot de volgende resultaten:

Naar aanleiding van de controles heeft het FAVV 6 dossiers voor diepgaand onderzoek geopend en 11 inbeslagnames uitgevoerd. Een vrachtwagen die illegaal werd gebruikt door een handelaar in paarden werd ook in beslag genomen.

Paarden die niet bestemd zijn om in de voedselketen te komen

Het vervalsen van paspoorten heeft voornamelijk als doel om paarden die zijn “uitgesloten van de voedselketen” (dit is een legale, onomkeerbare status) toch op een illegale manier in de voedselketen te brengen. De status wordt op het paspoort op frauduleuze wijze veranderd.

Rijpaarden kunnen mogelijk een medische behandeling hebben gekregen die uitsluitend is voorbehouden voor dieren die niet bestemd zijn voor de voedselketen. Er is ook sprake van een potentiële ethische fraude omdat de oorspronkelijke eigenaars, of zelfs de fokker, bij de keuze van de status niet willen dat hun paard in de voedselketen belandt.

Residuen van geneesmiddelen: gebrek aan traceerbaarheid

Tijdens deze operatie heeft het FAVV stalen genomen van paardachtigen die voor de slacht in aanmerking komen. De stalen werden geanalyseerd op residuen van geneesmiddelen. De analyseresultaten wezen op een gebrek aan traceerbaarheid van geneesmiddelen.

In dit onderzoek ontbrak bij meer dan 50% van de voor de slacht afgevoerde paardachtigen informatie over de medicinale behandelingen die zij voor de slacht hadden ondergaan. Uit de analyses bleek ook dat bij dan 15% van de geslachte paardachtigen sporen van moleculen werden teruggevonden die enkel onder bepaalde voorwaarden mogen worden toegediend aan de paarden, zoals diclofenac of thiabendazol. Er is geen niet-conform vlees in de voedselketen terechtgekomen.

Het ging om paardachtigen van verschillende nationaliteiten.

Andere systematische controles die worden uitgevoerd buiten speciale acties

Naast deze grootschalige operatie voert het FAVV een dagelijks toezicht uit, ook op paardenvlees. Zoals elk hoefdier dat wordt binnengebracht in de voedselketen worden ook paarden onderworpen aan een beoordeling door experten, zowel voor als na de slachting. In 2020 werden in Belgische slachthuizen 3.811 karkassen van paarden onderzocht. 59 karkassen (1,55%) werden in beslag genomen en uitgesloten uit de voedselketen.

Over de OPSON operatie

Opson (wat ‘voedsel’ betekent in het oud Grieks) is een actie die jaarlijks wordt georganiseerd onder leiding van EUROPOL en INTERPOL. Het doel van deze actie is om de strijd aan te gaan tegen vervalste en niet-conforme voedingsmiddelen en dranken die op de markt terecht komen en daarbij de georganiseerde criminele groepen die hierachter zitten te ontmantelen.

The European Anti-Fraud Office (OLAF), de Europese commissie, het Bureau voor intellectuele eigendom van de Europese Unie (EUIPO), verschillende nationale autoriteiten bevoegd voor de reglementering van levensmiddelen en partners uit de privésector slaan de handen in elkaar tijdens deze grootschalige actie.

Het persbericht van EUROPOL: : « 15 000 tonnes of illegal food and beverages off the market » (21/07/2021)

Minister van Landbouw David Clarinval is tevreden over de strenge controles die in de slachthuizen worden gevoerd om fraude op te sporen - het gaat om de strengste controles in Europa: "Dankzij het beleid dat het FAVV voert, heeft België al vele jaren het risico op fraude met in België geïdentificeerde en geregistreerde paarden sterk verminderd. Toch blijven deze gerichte acties noodzakelijk omdat fraude, zoals in de paardensector, in het algemeen geen nationaal maar een Europees probleem is.”