FAVV speelt centrale rol in Europese actie SILVER AXE en neemt 67 ton pesticiden in beslag
Elk jaar bundelen verschillende landen hun krachten in de strijd tegen de handel in illegale pesticiden tijdens de speciale actie SILVER AXE. Deze actie was dit jaar aan zijn 8e editie toe en vond in verschillende lidstaten, waaronder België, plaats tijdens de maanden februari en april 2023. Op Europees niveau werd maar liefst 2 040 ton aan illegale producten in beslag genomen. Naar goede gewoonte nam ook het FAVV - als expert in de controle van pesticiden - deel aan de actie en controleerde 1066 ton aan pesticiden, waarvan 67 ton in beslag werd genomen.
Pesticiden of gewasbeschermingsmiddelen zijn stoffen die gebruikt worden om schadelijke organismen in planten te bestrijden. Deze stoffen zijn veilig voor de mens en omgeving als ze onder de juiste omstandigheden en voorwaarden worden gebruikt.
Aangezien pesticiden op wereldwijd niveau worden verhandeld, werken de Europese lidstaten nauw samen om deze handel veilig te houden. SILVER AXE is zo’n internationale actie die gecoördineerd wordt door EUROPOL en OLAF. Tijdens deze actie voeren rechercheurs uit de deelnemende landen controles uit op verschillende locaties zoals lucht- en zeehavens, aan de landsgrenzen en bij bedrijven die pesticiden produceren en verpakken. Tussen de maanden februari en april controleerde het FAVV, in samenwerking met de Douanediensten, 91 zendingen, goed voor een totale hoeveelheid van 1066 ton pesticiden.
Bij deze controles werd 67 ton aan illegale pesticiden in beslag genomen. Slechts een klein deel van de inbeslaggenomen goederen bleken werkzame stoffen te bevatten die verboden zijn op Europese markt (210,9 kg). Er lopen nog 3 onderzoeken, waarvan 1 internationaal.
Tijdens de vorige editie in 2022 werden 104 zendingen gecontroleerd. 7 van de 104 zendingen bleken niet aan de eisen te voldoen, voor een totaal van 22,578 ton niet-conforme producten. De resultaten van de SILVER AXE-actie op Europees niveau zijn hier terug te vinden: https://www.europol.europa.eu/media-press/newsroom/news/2-040-tonnes-of-illegal-pesticides-seized-and-21-suspects-arrested-in-global-operation
Illegale pesticiden: een risico voor de omgeving
De handel in pesticiden is sterk gereguleerd. In Europa werkt men met een toelatingssysteem: elk gewasbeschermingsmiddel dat op de Europese markt komt moet een toelating krijgen. Dat betekent dat producten die geen toelating hebben per definitie illegaal zijn.
Het probleem van illegale pesticiden is dat het risico of gevaar voor de gebruiker of consument niet gekend is omdat het product niet wetenschappelijk werd geëvalueerd. Het is dus best mogelijk dat de pesticide ongevaarlijk is; maar evengoed dat de pesticide schadelijke stoffen bevat die een risico vormen voor het milieu, de gebruiker (bijvoorbeeld bij een licht ontvlambaar product) of de uiteindelijke consument.
Gecombineerde aanpak van controles en acties houdt de markt veilig
Het FAVV voert het hele jaar door controles uit waarbij wordt gecontroleerd op de pesticiden zelf en het gebruik ervan en waarbij stalen worden genomen om levensmiddelen te testen op residuen. Gelukkig zien we in België dat deze controles gunstig zijn: in 2022 was 92,1% van de bijna 3000 controles op gewasbeschermingsmiddelen en 97% van de 5.511 stalen geanalyseerd op residuen van bestrijdingsmiddelen op levensmiddelen conform.
De maatregelen die het FAVV neemt hangen af van de aard van de overtreding. De inbeslaggenomen goederen waarbij er een risico bestaat (voor het milieu, de gebruikers, de consument) en die illegaal op het Europees grondgebied werden ingevoerd, zijn nog steeds geblokkeerd voor verder onderzoek. Andere producten kunnen mogelijk opnieuw vrijgegeven worden nadat de traceerbaarheid kan gegarandeerd worden, bv. na het aanleveren van de originele documenten.
Naast deze controles en de gerichte actie op de invoer van pesticiden ‘PESTIMPORT’, neemt het FAVV ook deel aan internationale acties in samenwerking met de havenautoriteiten, de douanediensten, de grenscontroleposten, de autoriteiten van de andere Europese Lidstaten, EUROPOL, ...
De Nationale Opsporingseenheid (NOE) houdt bovendien ook een oogje in het zeil bij de online verkoop van (illegale) pesticiden.Door deze gecombineerde aanpak van verschillende acties houdt het FAVV de markt van pesticiden veilig, voor de landbouwers of andere gebruikers van pesticiden, voor de dieren en planten en voor de uiteindelijke consument.
Over de Nationale Opsporingseenheid van het FAVV
De Nationale Opsporingseenheid (NOE) beschikt over 32 medewerkers die gespecialiseerd zijn in fraudebestrijding. Acht van deze medewerkers voeren onderzoek uit bij de dienst voedingssupplementen, planten, gewasbeschermingsmiddelen en diervoeder en zijn onder meer gespecialiseerd in pesticiden.
Dit team maakt het mogelijk om intensief te controleren, met name in de strijd tegen illegale en namaakproducten, de illegale invoer van vlees, planten, plantaardige en dierlijke producten en illegale pesticiden.
Voor meer informatie over gewasbeschermingsmiddelen: http://www.favv.be/plantaardigeproductie/gewasbeschermingsmiddelen/
Hélène Bonte