Jaarlijks debat van het FAVV met het Raadgevende en Wetenschappelijke comité

Het FAVV organiseerde op vrijdag 24 februari zijn jaarlijkse bijeenkomst met zijn Wetenschappelijk Comité en Raadgevend Comité. Op die manier worden de verschillende actoren uit de voedselketen betrokken in één open debat waar wetenschap het woord voert. Zo wordt synergie en onderling begrip gestimuleerd tussen het FAVV, de wetenschappelijke wereld en de vertegenwoordigers van de belangrijkste beroepssectoren, consumentenorganisaties en betrokken overheden. De verschillende belangen, actuele trends en uitdagingen van morgen komen aan bod, en dit alles met het doel om de consument te blijven beschermen.

Het thema dat dit jaar op de agenda stond: “Vermindering van het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen: risico’s, opportuniteiten en bedreigingen voor food safety en food security”.

Gewasbeschermingsmiddelen zijn nuttig in het kader van voedselzekerheid, omdat ze plantenziekten en insecten bestrijden. Anderzijds blijkt uit de Eurobarometer 2022 van EFSA, dat 40 % van de Belgische bevolking bezig is met de veiligheid van levensmiddelen waar residuen van gewasbeschermingsmiddelen op terug te vinden zijn.

Het Wetenschappelijk Comité publiceerde in 2022 een advies over de “chronische blootstelling van de Belgische bevolking aan residuen van gewasbeschermingsmiddelen via de consumptie van groenten en fruit”. Algemeen kan op basis van de FAVV controleresultaten voor de periode 2014 tot en met 2020 besloten worden dat de lange termijn blootstelling van de Belgische consument, waaronder ook kinderen, aan residuen van gewasbeschermingsmiddelen via de consumptie van groenten en fruit geen risico inhield of niet zorgwekkend was, zelfs bij een hoge consumptie van groenten en fruit. Jaarlijks controleert het Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen (FAVV) de aanwezigheid en het residugehalte van een 600-tal verschillende gewasbeschermingsmiddelresiduen in meer dan 3.000 levensmiddelen. Van de ongeveer 14.500 tussen 2014 en 2020 gecontroleerde monsters van groenten en fruit, granen en andere producten van plantaardige oorsprong voldeed 97 à 98% aan de wettelijke limieten.

Anderzijds zijn er Europese en nationale doelstellingen die streven naar een duurzaam gebruik van gewasbeschermingsmiddelen. Zo heeft het programma 2023-2027 van het Nationaal Actieplan voor de Reductie van Pesticiden (NAPAN) tot doel om het gebruik van pesticiden en hun impact op het leefmilieu en de volksgezondheid te verminderen door verschillende acties gericht op zowel professionelen als particulieren.

Verschillende sprekers wierpen hun licht op de zaak. Op die manier kwamen naast het wetenschappelijk standpunt, ook de belangen en uitdagingen van de landbouwsector aan bod via organisaties als Belplant, Verbond Belgische Tuinbouwcoöperaties, Boerenbond, Fédération Wallonne de l’Agriculture. Via Testaankoop is ook de consument vertegenwoordigd in dit debat.

Unaniem kan worden gesteld dat er een gezonde balans moet worden gezocht én gevonden tussen voedselzekerheid enerzijds, en voedselveiligheid anderzijds. Alle actoren zijn het erover eens dat er moet gestreefd worden naar een duurzaam gebruik van gewasbeschermingsmiddelen, maar ook dat dit ook een grote uitdaging met zich meebrengt. Dit vraagt de nodige middelen en tijd. Niemand verliest hierbij de consument uit het oog.

Herman Diricks, CEO FAVV: “Het FAVV controleert de aanwezigheid van residuen van gewasbeschermingsmiddelen op levensmiddelen in alle schakels van de keten. We spelen onze rol ten volle maar we moeten verder durven denken. ​ In het verleden hebben we vooral reactief gewerkt, nu gaat de overheid, en niet alleen het FAVV, proactief te werk. ​ We hebben al veel stappen gezet maar we moeten blijven vooruitgaan waarbij innovatie van technologieën een belangrijke rol spelen, ingebed in een echte en globale voedselveiligheidscultuur.”

Peter Jaeken, vertegenwoordiger Belplant: “Het is broodnodig dat Europa meer investeert in het innovatiebeleid om nieuwe producten en technologieën ook effectief markttoegang te geven in Europa. Dit is een belangrijke stap om de Green Deal ambities waar te maken. ”

Els Goossens, vertegenwoordiger van de primaire sector: “De internationale context en de klimaatveranderingen zijn voor ons de echte uitdagingen, waarop we best met geïntegreerde oplossingen reageren. We zullen altijd rekening houden met ziekten en plagen ​ en oplossingen moeten zoeken maar steeds binnen het kader van de sanitaire normen en de maatschappelijke vraag. De sector wil zijn steentje bijdragen aan duurzaamheid, voor een veilig maar ook rijkelijk gevuld bord.”

Gwendolyn Maertens, testaankoop : “De aanwezigheid van residuen van bestrijdingsmiddelen in levensmiddelen is inderdaad een grote zorg voor de Belgische consument. Volgens onze resultaten wordt de wettelijke residulimiet in de voedingssector zelden overschreden. Anderzijds moet de vermindering van de totale blootstelling van de burgers aan milieuverontreinigende stoffen een prioriteit blijven voor de autoriteiten en de sectoren. Ook een herevaluatie van de meest risicovolle gewasbeschermingsmiddelen dient de aandacht te krijgen.”